Ukrayna, yaklaşık 15 trilyon dolarlık mineral rezervi ile Avrupa kıtasının en zengin kaynaklarına sahip ülkelerinden biri. Bu rezervler, sadece ekonomik büyüklükleriyle değil, taşıdıkları stratejik önemle de dünya devlerinin iştahını kabartıyor.
Avrupa’nın en büyük lityum, titanyum ve uranyum rezervlerini barındıran Ukrayna, aynı zamanda ABD hükümetinin “kritik” ilan ettiği 50 minerallerin tam 23’üne ev sahipliği yapıyor.
Ukrayna özellikle elektrikli araçların batarya yapımında kullanılan grafit rezervi konusunda ABD’nin iştahını kabartan bir konumda. 19 milyonluk kanıtlanmış rezerviyle Ukrayna’nın dünyada ilk 5’te olduğu biliniyor.
Ukrayna’nın grafit alanları, Berdychivskyi, Pobuzkyi, Kryvorizhkyi ve Pryazovskyi bölgelerinde bulunuyor.
Titanyum ise Ukrayna'da bol miktarda bulunuyor. Avrupa’nın titanyum arzının yüzde 7’sine sahip olan Ukrayna, hafif ve güçlü yapısı nedeniyle havacılık ve inşaat sektörlerinde öne çıkıyor.
Ukrayna lityum rezervlerinde ise Avrupa'nın yaklaşık üçte birine ev sahipliği yapıyor. Lityum, elektrikli bataryaların temel bileşeni olarak kritik önem taşıyan bir diğer kritik madde.
Ukrayna’da Polokhivske, Shevchenkivske, Dobra ve Kruta Balka bölgelerinde bulunan lityum bölgelerinin ikisi Rusya tarafından kontrol ediliyor.
Ukrayna ayrıca, beryllium, uranyum, bakır, kurşun, çinko, gümüş, nikel, kobalt, manganez ve 17 elementten oluşan nadir toprak metallerine dair geniş rezervlere sahip.
Ukrayna'daki bazı bölgeler ise yer altı kaynaklarındaki zenginlikle daha da öne çıkıyor.
Merkez Ukrayna (Kirovohrad Bölgesi)
Avrupa’nın önde gelen lityum rezervlerinden bazılarına sahip olan Kirovohrad bölgesi, Polokhivske gibi sahalarıyla ekonomik olarak çıkarılmaya uygun lityum kaynakları sunuyor.
Dnipropetrovsk Bölgesi - Kryvyi Rih
Ukrayna’nın güney bölgesine yakın bir konumdaki Kryvyi Rih, dünyanın en büyük demir cevheri rezervlerinden birine sahip ve buradaki demir cevheri, ülkenin çelik üretiminin temel girdisi.
Zaporijya ve Dnipropetrovsk Bölgeleri:
Titanyum yatakları bu bölgelerde yoğunlaşıyor. Titanyum, havacılık, uzay ve savunma sanayisinde kritik bir rol oynuyor.
Batı Ukrayna ve Karpatlar
Bu bölgede daha çok altın altın ve diğer değerli metaller açısından cazip rezervler bulunuyor.
Öte yandan, nadir toprak elementlerinin ve kömür madenlerinin önemli bir kısmı Rusya’nın kontrolündeki Donbass bölgesinde bulunuyor.
Kömür ve manganez gibi minerallerin yanı sıra, özellikle, Lugansk, Donetsk ve Zaporijya bölgelerinde bulunan maden rezervlerinin yaklaşık yüzde 40’ı Rusya’nın elinde.
Hatta, Ukrayna ile anlaşmanın konuşulduğu günlerde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "Rusya, ABD'ye nadir toprak elementi alanında birlikte çalışma fırsatı sunmaya hazır. Kesinlikle bu türden kaynaklarda Ukrayna'dan daha fazlasına sahibiz” demişti.
Beyaz Saray’dan adeta ‘kovulmasından’ günler sonra, Zelenskiy Washington'ın talep ettiği maden anlaşmasını imzalamaya hazır olduğunu söylese de, Ukrayna tarafının daha önce sıkça dile getirdiği ‘güvenlik garantisi’ başlığında belirsizlikler devam ediyor.
Anlaşmanın basına yansıyan detaylarında çarpıcı olan ise, ABD’nin söz konusu anlaşmayla ‘süresiz yüzde 50 hisse’ talebi ve ‘çatışmaya düşman tarafların’ Ukrayna'nın yeniden inşasından faydalanmasını engellemeyi amaçlayan ortak bir yatırım fonu oluşturulmasıydı. Zelenskiy, daha önce böyle bir anlaşmanın ülkeyi ‘satmak’ anlamına geleceğini söylemişti.
ABD ile Ukrayna arasında devam eden sürtüşmelerde, Zelenskiy’in önüne ‘ABD yardımları’ ve ‘geri ödeme’ gibi gerekçeler sunulmasının ve Zelenskiy’e yönelik bu aceleci ve sert tavrın altında, ABD’nin ‘ulusal güvenlik riski’ olarak gördüğü Çin’in nadir toprak elementlerindeki küresel liderliği yatıyor.
Küresel üretimin yüzde 60-70’ini, işleme kabiliyetinin ise yüzde 90’ını kontrol eden Çin, nadir toprak elementlerinin üretim ve işleme kapasitesinde açık ara lider.
Nadir toprak elementleri ve lityum gibi kritik mineraller, günden güne büyüyen elektrikli araç sektörü açısından önemli olduğu gibi, hassas savunma teknolojilerinin de vazgeçilmez unsurlarından. Dolayısıyla, nadir toprak elementleri konusu ABD için hem ekonomik savaşın, hem de askeri savunmanın çok önemli bir parçası.
ABD’nin Ukrayna’ya götürmeye çalıştığı barışın altında, yeni rekabet alanları için giriştiği hazırlık yatıyor.
Global toprak rezervleri:
Aslında toprak elementleri alanında ilk adımı atan ülke tarihte Amerika olmuştu. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Amerikan askeri mühendisleri bugünkü modern mıknatısların temelini oluşturan nadir toprak metalleri üzerine çalıştı. Ancak son 30 yılda, düşük üretim maliyetleri ve çevresel regülasyonların zayıflığı sayesinde Çin, adım adım bu endüstride mutlak hâkimiyet kurdu.
Ukrayna ise, bu bağımlılığı kırmak için elverişli bir alternatif sunuyor. Kıtanın en büyük lityum, titanyum ve nadir toprak elementleri rezervlerine sahip olan ülke, Batı için yeni bir tedarik hattı olabilir. Dahası, Ukrayna'nın yeraltı kaynakları sadece enerji dönüşümü ve yeşil teknolojiye hizmet edecek değil; aynı zamanda F-35 savaş uçaklarından radar sistemlerine, hipersonik füzelere kadar modern silah sistemlerinin üretiminde de kritik rol oynayacak elementleri barındırıyor.
Zelenskiy yönetimi, bu şartları kabul ederek ABD ve Batı'nın himayesinde hızlı bir yeniden inşa sürecine girebilir. Ancak bu durum, Ukrayna’nın enerji ve maden politikalarını büyük ölçüde dışa bağımlı hale getirecek. Diğer yanda, reddetmek demek; askeri yardımların ve mali destek paketlerinin kesilmesi anlamına geliyor.
Putin'in fırsat kolladığı günlerde, Washington bu boşluğu Çin ya da Rusya’nın doldurmasını istemiyor. Zira kaynaklar üzerindeki kontrol, gelecekteki teknoloji savaşlarında belirleyici olacak.
ABD’nin Ukrayna’ya sunduğu barış teklifi, bu yüzden yalnızca bir ateşkes çağrısı değil. Aynı zamanda, 21. yüzyılın enerji ve teknoloji savaşlarında Batı’nın elini güçlendirecek bir kaynak stratejisinin temel taşını oluşturuyor.
KATEGORİLER
Bilgi Alın
© 2025 Scrolli. Tüm Hakları Saklıdır. Scrolli Medya A.Ş