0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
%

ABD üç yılda Ukrayna'ya hangi yardımları yaptı?

Üç yılı aşkın süredir devam eden Ukrayna savaşı, Batı’nın sağladığı askeri yardımlarla şekillendi. ABD ve Avrupa’nın gönderdiği gelişmiş silahlar, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı direncini artırdı. HIMARS roket sistemleri, Patriot hava savunma bataryaları, Leopard ve Abrams tankları, F-16 savaş uçakları ve milyonlarca top mermisi, cephede dengeleri değiştirdi. Ancak savaşın başından beri kesintisiz süren bu destek, artık belirsizliğe sürükleniyor.

Washington’daki son gelişmeler, Ukrayna’ya yönelik yardımların geleceğine dair ciddi soru işaretleri doğurdu. Başkan Donald Trump ve Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy arasında Beyaz Saray’da gerçekleşen gergin görüşme, ABD’nin Kiev’e desteğinde bir dönüm noktasına işaret etti. Trump, Ukrayna’ya ya Rusya ile bir anlaşma yapması ya da ABD’nin desteğini kaybetmesi gerektiğini açıkça belirtti. Bu çıkış, Batı ittifakının Ukrayna’ya verdiği taahhüdün sınırlarını gözler önüne sererken, Kiev’in savaşta yalnız kalma ihtimalini de artırdı. Şimdi, Avrupa’nın nasıl bir yanıt vereceği ve ABD’nin desteğinin ne ölçüde süreceği savaşın seyrini belirleyecek en kritik faktörler arasında yer alıyor.

Sahayı doğrudan değiştiren ABD yardımları

ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı askeri yardım, savaşın farklı aşamalarında değişiklik gösterdi. İlk etapta, Rusya’nın hızlı ilerleyişini durdurmak için Javelin tanksavar füzeleri ve Stinger uçaksavar füzeleri gibi hafif ve taşınabilir silahlar gönderildi. Ancak savaşın uzaması ve cephedeki ihtiyaçların değişmesiyle birlikte, daha gelişmiş sistemler sevk edilmeye başlandı. Ukrayna ordusu, Batı’dan gelen HIMARS (Yüksek Hareket Kabiliyetli Topçu Roket Sistemi) gibi uzun menzilli silahlarla Rus ikmal hatlarını vururken, Patriot hava savunma sistemleri ve NASAMS füzeleri sayesinde hava saldırılarına karşı savunmasını güçlendirdi. ABD ayrıca Storm Shadow/SCALP seyir füzeleri ve ATACMS balistik füzeleri ile Ukrayna’nın daha uzak mesafelerdeki Rus hedeflerini vurmasına olanak tanıdı.

HIMARS ve roket sistemlerinin sahadaki etkisi

  • Rus lojistik hatlarını ve mühimmat depolarını imha etti.

  • Ukrayna’nın uzun menzilli saldırı gücünü artırdı.

  • Cephe gerisindeki hedefleri vurma kabiliyeti kazandırdı.

  • Rus topçu birliklerinin etkinliğini azalttı.

ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı ağır silahlar arasında en dikkat çeken unsurlardan biri de Batı menşeli tanklar ve zırhlı araçlar oldu. Pentagon, Kiev’e 31 adet M1 Abrams tankı, 45 adet T-72B tankı ve 400’den fazla Bradley Piyade Muharebe Aracı gönderdi. Ayrıca Stryker zırhlı personel taşıyıcıları, M113 zırhlı araçları, MRAP mayına dayanıklı araçlar ve 5.000’den fazla Humvee askeri aracı Ukrayna’nın hareket kabiliyetini artırdı. Bunun yanı sıra, 300’den fazla M777 obüsü, 7.000’den fazla hassas güdümlü 155mm top mermisi ve 3 milyondan fazla standart 155mm mühimmat ile Ukrayna’nın topçu gücü desteklendi. ABD ayrıca 100’den fazla karşı-topçu radarı ve 50’den fazla çok amaçlı radar sistemi sağlayarak, Ukrayna’nın Rus topçu birliklerine karşı daha etkili karşılık vermesine yardımcı oldu.

Zırh ve tankların Ukrayna sahasındaki etkisi

  • Ukrayna’nın zırhlı birliklerini güçlendirdi.

  • Leopard ve Challenger tanklarıyla birlikte taarruz operasyonlarında kullanıldı.

  • Rus tanklarına karşı daha üstün ateş gücü ve koruma sağladı.

Hava kuvvetleri açısından, Ukrayna’ya doğrudan savaş uçağı teslim edilmemiş olsa da, ABD Avrupa’daki müttefiklerinin F-16 savaş uçaklarını Ukrayna’ya transfer etmesine yeşil ışık yaktı. Ayrıca, Ukrayna hava kuvvetlerinin bu uçakları kullanabilmesi için ABD’de ve Avrupa’da pilot eğitimi programları başlatıldı. Bunun yanında, Mi-17 helikopterleri, Phoenix Ghost ve Switchblade kamikaze dronları, ScanEagle keşif dronları ve CyberLux K8 insansız hava araçları Ukrayna ordusunun keşif ve saldırı kapasitesini genişletti.

Bugüne kadar yapılan yardımlar ABD Savunma Bakanlığı yardımın toplamını 145 milyar dolar olarak hesaplarken, Kiel Institute ve diğer bağımsız araştırmalar bu rakamı 95 ila 130 milyar dolar arasında gösteriyor. Ancak genel olarak, yardım miktarının 120 milyar dolara yakın olduğu kabul ediliyor. Bunun 69 milyar doları askeri destek, geri kalanı ise ekonomik ve insani yardım olarak aktarıldı.

ABD’nin askeri yardımları çoğunlukla iki ana kanal üzerinden gönderildi: Başkanlık Çekme Yetkisi (PDA) ve Ukrayna Güvenlik Yardım Girişimi (USAI). PDA kapsamında, Pentagon’un stoklarından doğrudan Ukrayna’ya silah sevkiyatı yapıldı.

Avrupa’nın desteği

Avrupa ülkeleri, ABD’den sonra Ukrayna’ya en büyük askeri desteği sağlayan ikinci blok olarak öne çıkıyor. Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, Polonya ve İskandinav ülkeleri, askeri ekipman, mühimmat ve finansal yardımlarla Kiev’e önemli destekler sundu. Almanya, Leopard 2 tankları, Gepard uçaksavar sistemleri ve IRIS-T hava savunma sistemleri sağlayarak Ukrayna’nın savunma kapasitesini güçlendirdi.

Birleşik Krallık, Storm Shadow füzeleri, Challenger 2 tankları ve M270 roket sistemleri ile doğrudan sahadaki üstünlüğü artırmayı hedefledi. Fransa, SCALP seyir füzeleri, Caesar obüsleri ve AMX-10 RC zırhlı araçları ile Ukrayna’nın sahada daha etkili manevralar yapmasını sağladı.

Bundan sonra ne olacak?

Uzmanlara göre, ABD'nin son süreçteki tutumu devam eder ve ABD'nin askeri desteğinin sona ererse Ukrayna'nın savaş alanındaki durumu tehlikeye girecek. Avrupa ülkelerinin sağlayacağı destek uzmanlara göre ABD’nin sağladığı devasa desteğin yerini doldurmakta yetersiz kalabilir. Uzmanlar, Zelensky hükümetinin NATO ve AB içinde yeni bir güvenlik mimarisi oluşturmaya çalıştığını ancak savaşın seyrini belirleyecek en önemli faktörün Avrupa’nın ne kadar hızlı ve ne ölçüde destek verebileceği olacağını vurguluyor.