Dijital iletişim platformu Discord’a Türkiye’den erişim engeli kararı verildi. Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği’nin verdiği kararın gerekçesi ise “çocukların cinsel istismarı ve müstehcenlik” suçlarının işlendiğine dair yeterli şüphenin bulunması.

Son haftalarda gündemde olan mesajlaşma platformlarından biri olan Discord için verilen bu kararda İstanbul Fatih’te Ayşenur Halil ve İkbal Uzuner adlı iki genç kadını vahşi biçimde öldürdükten sonra intihar eden 19 yaşındaki Semih Çelik‘in Discord’daki “incel” kanalında yer almasına dair bulguların ve başkaca siber zorbalık iddialarının etkili olduğunu düşünüyorum.

Discord’a üye olan her kullanıcının bir sunucu oluşturarak kendi kanalını yaratması ve bu vesileyle topluluk oluşturması teknik olarak mümkün. Platformun Türkiye’de kullanımının yaygınlaşması son yıllarda çevrimiçi oyuncuların içerik paylaşımı ve Covid-19 döneminde iş ve sosyal iletişimin ihtiyacına yönelik kolay kullanım imkanı tanımasıydı. 

Erişim engeline meşru zemin oluşturan çifte cinayet ve rıza üretimi çabaları

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, AKP'nin TBMM'deki grup toplantısı öncesi Discord'un engellenmesiyle ilgili verdiği demeçle bize çok şey anlattı: "Discord'u kapattık diye çok acayip bir memnuniyet var. Ama bir hafta önce kapatmış olsaydık bu memnuniyet muhtemelen olmayacaktı". Uraloğlu’nun bahsettiği memnuniyet ve meşruiyet, bir hafta önce henüz hayatta olan iki genç kadın kurban Ayşenur Hilal ve İkbal Uzuner’in katli üzerinden oluştu. 

Discord’da güvenlik güçlerinin veri toplayamamasının, platformun engellenmesinde başat rolüne atıfta bulunan Uraloğlu, belki de 2 hafta önce polis memuru Şeyda Yılmaz’ı katleden Yunus Emre Geçti’nin adli kontrol şartı sebebiyle imza vermesi gerekirken karakola gitmediğine ve yetkililerin bu ihlali savcılığa bildirmediğine dair yorum yapabilir. Yani güvenlik güçleri ellerinde veri varken de ihmal ettikleri görevleri nedeniyle bir polis memuru görev sırasında öldürülmüş olabilir.

Discord’a erişim engeli neyi çözdü?

Erişim engelleri, internetin yaygınlaştığı zamanlardan bugüne ve özellikle son 15 yıldır Türkiye’nin değişmeyen gündemlerinden birini oluşturuyor. Hafızamızı tazelememiz gerekirse YouTube, Wikipedia, Ekşi Sözlük, Twitter, Wordpress, Blogspot, Instagram, WattPad, Roblox bir nefeste sayabileceğimiz engellenmiş platformlardan sadece bazıları. Free Web Turkey 2023 İnternet Sansürü Raporu’na göre ise sadece geçen yıl 14 bin 680’i haber olmak üzere 219 bin 59 linke erişim engeli getirildi. İstatistiklerden de görüleceği üzere erişim engelleri Türkiye’de günlük hayatın sıradan birer parçası haline getirilmek istenirken neye çözüm getirdiği bir hayli tartışmalı.

Platformları bir kent gibi düşündüğümüzde, içindeki bazı mahallelerde -gerçek dünyada olduğu gibi- yaşanan sorunları, suç işlemek için bir araya gelen grupları dağıtmanın yolu bu evrenlerin kapısına kilit vurmak değil, söz konusu grupların oluşmasının nasıl engelleneceğine kafa yormakla ilgili. Nasıl ki suç oranı yüksek fiziksel bir alan yok edilmiyor veya kapısına kilit vurulmuyorsa, dijital dünyada da bu tür aksiyonların herhangi bir fayda sağlamadığını yüzlerce olayda hep beraber tecrübe ettik. 

Sorun genellikle platformlarda değil, platformu siber zorbalık veya başkaca suçlar için kullanlardadır. Bu bağlamda teknolojiyi tarafsız bir araç olarak değerlendirdiğimizde, kullanım amacı ve kullanan grup bunu bir suç aletine veya faydalı bir araca dönüştürebilir.

Discord’a yeniden dönecek olursak, çocukların cinsel istismarı ve müstehcenlik konusu bir mahkeme kararıyla önlendi mi veya önleme yolunda çok kritik bir adım mı atıldı?

Türkiye’de yaşadığımız toplumsal yozlaşmanın, ahlaki erozyonun ve ekonomik bunalımın bir sonucu olarak artan suç oranlarının çözümünü platformları yasaklamakta aramak hiçbir pozitif sonuç vermeyecektir. Dostlar alışverişte görsün!

Discord engeli birçok kişiyi etkileyecek

Öte yandan, yasağın birçok kişiyi etkilemesi konusu da var. Discord, öncelikle topluluklar arasında sesli, yazılı ve video tabanlı iletişim sağlamak amacıyla kullanılan bir platformdu. Başlangıçta özellikle oyuncular arasında popüler hale gelse de, zamanla kullanım amacı iş dünyasına yönelik de genişledi. Platformun oyun dışı kullanım oranı %78 olarak gözüküyor. Bu nedenle yasağın birçok sektörü de beraberinde etkilemesi olası.

Gerçek sorunları gölgeliyor

Dünyada artan şiddet eğiliminin dijital kullanımlarda görülmesi, aslında çağımızın yapısal sorunlarıyla da bağlantılı. Gençlerin hedefte olduğu bu süreç; küresel enflasyon, ekonomik belirsizlik, gelecek kaygısı, aşırı sağın yükselişi, kadın nefreti ve orta sınıfın çöküşü gibi dinamiklerden besleniyor. Bu durum, yalnızca dijital platformlardaki topluluk davranışlarına odaklanmanın, sorunların asıl nedenlerini gözden kaçırdığını ve bu sorunlara yönelik bakışı yüzeysel hâle getirdiğini ortaya koyuyor.