Kurtuluş Savaşı'nda Ağaların Rolü
Toprak ağaları her şeyden önce yerel güç odakları demekti. Osmanlı’nın son döneminde hem güç hem de nüfus sahibiydiler. Savaşın gidişatına olumlu ve olumsuz anlamda katkıda bulundular.
Destekleyici rol oynayan ağaların katkısının üç başlık altında toplayacak olursak şunları söyleyebiliriz:
- Yerel direnişin örgütlenmesinde liderlik yaptılar.
- Mustafa Kemal Paşa’yı destekledirler. Özellikle Erzurum ve Sivas kongreleri gibi mücadelenin örgütlendiği toplantılarda kritik rol aldılar.
- Sahip oldukları geniş tarım arazileri ve servetleri sayesinde Kuvâ-yi Milliye hareketine ekonomik ve lojistik destek sağladılar.
Şimdi gelelim madalyanın diğer güzüne. Yani tarafsız kalan ya da karşı olanlara:
- Cumhuriyet’in getireceği değişiklikler konusunda çekinceli olanlar vardı. Sahip oldukları hakları kaybetmekten korktular ve tarafsız kaldılar.
- İstanbul Hükümeti’nin yanında tavır alan toprak ağaları, halifeliğe ve padişaha bağlılığını sürdürdü. İşgale rağmen mevcut düzeni savunmayı tercih ettiler.
Savaşta olumlu ya da olumsuz desteği olan pek çok ağa olmuştu. Kuvâ-yi Milliye Hareketi’ne katılanlar, işgalcilere karşı yerel milis güçleriyle karşı koyan ağalar da vardı. Mücadeleyi destekleyen ağalar arasında sonradan Cumhuriyet meclisinde yer bulma şansı elde edenler oldu.
